Nowo narodzone szczenięta są całkowicie zależne od matki przez około 3 tygodnie, czyli przez okres ich intensywnego rozwoju. W tym czasie opieką nad szczeniakami, ich pielęgnacją i żywieniem zajmuje się suka. Młode przychodzą na świat zupełnie ślepe, głuche i bezradne, rodzą się z odruchem szukania i ssania, który pomaga w odnalezieniu mamy i w pobieraniu pokarmu. Dopiero około 10-14 dnia życia oseski zaczynają otwierać oczy, kanał słuchowy i powoli zaczynają reagować na bodźce dźwiękowe. Umiejętność wodzenia wzrokiem za przedmiotami czy człowiekiem nabywają dopiero około 3-4 tygodnia życia.
Zdarza się, że matka z różnych względów nie może uczestniczyć w odchowie potomstwa. Wtedy interwencja właściciela szczeniąt jest niezbędna. Należy jednak pamiętać, że odchów nowo narodzonych szczeniąt to praca pełnoetatowa.
1) żywienie osesków
Mleko suki jest najlepszym źródłem pożywienia dla osesków. W naturalnych warunkach za karmienie odpowiada matka. Wtedy szczenięta same decydują, kiedy i jak długo będą pobierały od niej pokarm. Zdarzają się jednak sytuacje w których to opiekun musi pełnić rolę matki zastępczej i karmić nowo narodzone szczenięta.
Dzienne zapotrzebowanie szczenięcia na mleko to około 15 ml/100 g masy ciała.
Należy pamiętać, że skład mleka suki znacząco różni się od składu mleka krowiego ! To właśnie po nie najczęściej sięgają opiekunowie osesków. To ogromny błąd – wysoka zawartość laktozy i węglowodanów w mleku krowim jest przyczyną biegunek oraz problemów żołądkowo-jelitowych, które prowadzą do szybkiego odwodnienia i śmierci nowo narodzonych szczeniąt.
Mleko suki jest dwukrotnie bardziej kaloryczne, jest bardziej tłuste, bogatsze w białko oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe, natomiast zawiera trzykrotnie mniej laktozy !
Skład mleka suki: woda 79%; białko 8%; tłuszcz 9%; cukier 2,5%; związki mineralne 0,9%; strawność 99%.
Chcąc odkarmić samodzielnie miot szczeniąt należy sięgnąć po specjalistyczne i gotowe preparaty mlekozastępcze dostępne w każdym gabinecie weterynaryjnym.
Preparat mlekozastępczy powinien być podgrzany do odpowiedniej temperatury – około 38°C. Zbyt zimna lub zbyt ciepła mieszanka może spowodować różne dolegliwości. Przystępując do karmienia, powinniśmy ułożyć szczenię w pozycji mostkowej bądź stojącej z uniesioną głową. Można owinąć je ręcznikiem, aby łatwiej było nad nim zapanować i ograniczyć możliwość wychłodzenia.
Szczenięta karmimy co 2 godziny przez całą dobę. Nie zawsze w początkowym etapie życia maluchy same sygnalizują głód więc ważne są systematyczne karmienia.
2) utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała
Do około 3 tygodnia życia organizm szczeniąt nie ma jeszcze sprawnie działającego mechanizmu termoregulacji, co wiąże się z łatwym przejmowaniem temperatury otoczenia i niesie ze sobą ryzyko hipotermii. Wychłodzone szczenię traci odruch ssania, jelita przestają prawidłowo pracować, co z kolei prowadzi do odwodnienia i hipoglikemii i szybkiej śmierci.
Wzajemna relacja szczeniąt i bliskość matki w legowisku zapewniają odpowiednią ciepłotę i chronią przed wystąpieniem hipotermii. Szczenięta wychowywane w swojej grupie rodzinnej nie wymagają specjalnego dogrzewania.
Inaczej wygląda sytuacja osieroconych młodych. Powinniśmy zadbać o to, by w legowisku zawsze było miękko, ciepło. Można w tym celu wykorzystać :
– kocyk, w który szczenię może się wtulić i osłonić przed chłodem,
– ciepły termofor (najlepiej osłonięty materiałem, pokrowcem, ręcznikiem), tak aby młode, tuląc się do źródła ciepła, nie poparzyło się ani nie przegrzało,
– poduszka lub koc grzewczy,
– lampy w pobliżu legowiska, ustawione w taki sposób, który pozwoli młodym na zmianę miejsca i odsunięcie się od źródła ciepła.
3) pielęgnacja i higiena
W pierwszych 2 tygodniach życia, po każdym karmieniu powinniśmy wykonywać u szczeniąt masaż brzucha i okolicy krocza wacikiem zwilżonym ciepłą wodą. To pobudza odruch oddawania kału oraz moczu przez oseski. W naturalnych warunkach to matka poprzez wylizywanie tych okolic stymuluje załatwienie potrzeb fizjologicznych szczeniąt.